KARBONHİDRAT - AKNE İLİŞKİSİ
Şeker İçeren Besinler Nasıl Sivilce Oluşumuna Neden Olur?
Akne vulgaris (sivilce) derimizdeki kıl folliküllerinde bulunan yağ bezlerinin hastalığıdır. Bu yağ bezlerinin salgıladığı yağlar (sebum) bir kanal ile deri yüzeyine ulaşır. Eğer aşırı yağ birikimi ve ölerek dökülmüş keratin hücreleri yağ bezlerinin kanalını tıkarsa akne oluşur.
Bu yağ tıkaçları iltihabi değilse komedon adı verilir. Deri yüzeyindeki uçları açık ise siyah, kapalı ise beyaz başlı olarak görünürler.
İltihabi olanlar ise kabartı şeklinde olurlar.
Sebum yapımı androjenler (her iki cinste de bulunan, fakat erkeklerde daha fazla bulunan erkeklik hormonları) tarafından uyarılır. Kanda androjen seviyesi artarsa akne sıklığı ve şiddeti de artar.
Seks hormonu bağlayan globulin (SHBG) seks hormonlarını (özellikle androjenleri) bağlayan glikoproteindir ve bu hormonların belli bir seviyede kalmalarını sağlar.
SHBG seviyesi azalırsa seks hormonlarının seviyesi yükselir.
Yüksek glisemik indeksli karbonhidratlar (çay şekeri, tatlı ve pastalar, beyaz ekmek, makarna, pilav, patates) sürekli tüketildiğinde kanda insülin seviyesi yükselir.
İnsülin yüksekliği metabolik sendrom, diyabet, polikistik over sendromu gibi hastalıklara neden olmasının yanında, kanda SHBG seviyelerini de düşürür.
SHBG’in azalması nedeniyle artan androjen hormonu kıl köklerindeki yağ bezlerinin büyümesini uyarır.
Kıl kökünde artan yağ salgılanması folliküllerde tıkanıklık ve enfeksiyon oluşumunu arttırarak akne gelişimine zemin hazırlar. (1)
Düşük glisemik indeksli (karbonhidrattan fakir) diyetler SHBG seviyesini arttırıp androjen seviyesini düşürerek akne oluşumunu ve sıklığını azaltır.
2007 yılında Avustralya’daki RMIT Universitesinde yapılan bir çalışmada karbonhidrattan fakir diyet uygulanan grupla kontrol grubu arasında akne gelişme sıklığı karşılaştırılmış.
Üç ayın sonunda, karbonhidrattan fakir diyet uygulanan grupta kontrol grubuna kıyasla akne gelişme sıklığında azalma saptanmış. (2)
Sonuç olarak yüksek glisemik indeksli besinler tüketilirse akne görülme sıklığında artış olur. Karbonhidrattan fakir diyetler insülin sekresyonuna bağlı androjen artışını ve sivilce oluşumunu ortadan kaldırır.
Kaynaklar:
(1) Spencer EH, Ferdowsian HR and Barnard ND (2009) Diet and acne: a review of the evidence. Int J Dermatol 48: 339 – 347